Πρόκειται για έναν καρδιολογικό έλεγχο που έχει να κάνει µε την έναρξη κάποιας αθλητικής δραστηριότητας. Η αναγκαιότητά του εξαρτάται άµεσα από την ηλικία του ατόµου, αν και συνήθως αφορά σε παιδιά σχολικής ηλικίας που αρχίζουν να αθλούνται.
Σύµφωνα µε τις οδηγίες που ισχύουν διεθνώς, πιστοποιητικό καρδιολογικού ελέγχου απαιτείται όταν πρόκειται για επαγγελµατικό αθλητισµό ή έστω για ερασιτεχνικό που έχει ωστόσο διαστάσεις µόνιµης και τακτικής δραστηριότητας, δηλαδή σε ανθρώπους που είναι ενταγµένοι σε συλλόγους κλπ Ο προαθλητικός έλεγχος έχει σαν πρώτο και κύριο στόχο την πρόληψη του αιφνίδιου θανάτου στη διάρκεια σωματικής άσκησης. Επίσης σκοπός του προαθλητικού ελέγχου είναι και η διάγνωση παθολογικών καταστάσεων που δεν αποκλείουν την πλήρη ή με περιορισμούς αθλητική δραστηριότητα, αλλά απαιτούν ειδικές προφυλάξεις και παρακολούθηση.
Ο αιφνίδιος θάνατος στη διάρκεια αθλητικής δραστηριότητας ή και γενικότερα φυσικής άσκησης αποτελεί ένα σπάνιο (1:100.000 αθλητές ανά έτος) αλλά ιδιαίτερα τραγικό γεγονός, καθώς αφορά συνήθως άτομα νεαρής ηλικίας. Ο αθλητισμός και η άσκηση μάλλον λειτουργούν ως εκλυτικοί παράγοντες των απειλητικών για τη ζωή κοιλιακών αρρυθμιών σε άτομα με προδιάθεση.
Η συχνότητα εμφάνισης του αιφνίδιου θανάτου είναι παρόμοια τόσο στους επαγγελματίες όσο και στους ερασιτέχνες αθλητές. Είναι εξαιρετικά φύλο-εξαρτώμενη, με την πιθανότητα αιφνίδιου θανάτου στις γυναίκες να είναι 2-25 φορές μικρότερη από ό, τι στους άνδρες. Τέλος η συχνότητα εμφανίζεται 5-10 φορές υψηλότερη σε άτομα άνω των 35 ετών σε σύγκριση με νεότερους αθλητές
Σε νεότερους αθλητές (<35 ετών), συχνότερα ευθύνεται ένα ευρύ φάσμα συγγενών και κληρονομικών δομικών ή και ηλεκτρικών καρδιακών νοσημάτων (ανώμαλη έκφυση στεφανιαίων αρτηριών, μυοκαρδιοπάθειες, καναλοπάθειες).
Σε μεγαλύτερους αθλητές (> 35 ετών), η αθηροσκληρωτική στεφανιαία νόσος είναι η πιο κοινή αιτία των καρδιακών επεισοδίων. Ως εκ τούτου, ο καρδιολογικός έλεγχος διαφέρει μεταξύ των δύο αυτών ομάδων.
Ο προαθλητικός έλεγχος δεν προλαμβάνει πλήρως, αλλά μειώνει τον κίνδυνο καρδιακού θανάτου στον αθλητισμό.
Είναι απαραίτητη η καρδιολογική εκτίμηση πριν από τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες; Δυστυχώς δεν έχει καθιερωθεί παγκοσμίως μία κοινή οδηγία ως προς χρόνο διενέργειας του προαθλητικού ελέγχου. Οι μεγάλες αθλητικές οργανώσεις FIFA, UEFA και η ΔΟΕ συνιστούν τον προαθλητικό καρδιολογικό έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει κλινική εξέταση, ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, ηλεκτροκαρδιογράφημα και αν κριθεί απαραίτητο υπερηχοκαρδιογράφημα. Όπου υπάρχουν ενδείξεις πιθανής καρδιακής νόσου ο έλεγχος θα πρέπει να συμπληρώνεται με δοκιμασία κόπωσης ή και καταγραφή Holter.
Η καρδιολογική εκτίμηση των αθλητών θα πρέπει να ξεκινήσει πριν την έναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων, η οποία για την πλειοψηφία των αθλητικών κλάδων αντιστοιχεί σε ηλικία 12-14 ετών και θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έχει προταθεί κάθε χρόνο ή κάθε δεύτερο έτος και συχνότερα σε νεότερους αθλητές για την έγκαιρη αναγνώριση της προόδου ορισμένων καρδιακών παθήσεων. Βεβαίως θα πρέπει να γίνεται άμεση καρδιολογική επανεκτίμηση επί εμφάνισης καρδιολογικών συμπτωμάτων κατά την άσκηση ή λίγο μετά από αυτή, αλλά και συμπτωμάτων εμφανισθέντων μετά από ιογενείς λοιμώξεις.
Πρωτόκολλο προαθλητικού ελέγχου
Το πρωτόκολλο προαθλητικού ελέγχου της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρείας περιλαμβάνει:
1. Λήψη οικογενειακού ιστορικό: καρδιακή νόσος ή αιφνίδιος θάνατος σε ηλικία < 50 ετών.
2. Ατομικό ιστορικό: συγκοπτικά επεισόδια, αρρυθμίες ή αίσθημα πόνου και δυσφορίας κατά ή μετά την άσκηση. Λήψη αναβολικών , «συμπληρωμάτων» αγνώστου συστάσεως ή απαγορευμένων ουσιών.
3. Προσεκτική κλινική εξέταση: Λήψη αρτηριακής πίεσης, ψηλάφηση μηριαίων, προσεκτική ακρόαση
4. Ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας
5. Αν κριθεί αναγκαίο Triplex καρδιάς , Δοκιμασία κόπωσης και Holter ρυθμού.
Συμπερασματικά να σημειώσουμε την μεγάλη σημασία του προαθλητικού ελέγχου ως έναν από τους σημαντικότερους τρόπους έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψης καταστάσεων πολλές φορές απειλητικών για την ζωή μας.
BIBΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Eur Heart J 2005
European Journal of Preventive Cardiology 2017
Αχιλλέας Ι. Τριανταφυλλίδης.
Ειδικός Καρδιολόγος
Website: triantafillidis-cardio.gr
